Paddenstoelen tijd

De herfst wordt over het algemeen gezien als het jaargetijde om paddenstoelen te vinden. En ja, in die periode zijn ze bijna niet missen. Maar ook in de andere maanden van het jaar zijn er paddenstoelen te vinden in de natuur. Misschien niet zo uitbundig en in sommige gevallen erg klein of verstopt maar ze zijn er wel degelijk. Toen ik de foto’s voor deze blogpost aan het uitzoeken was, zag ik dat ik ongeveer twee derde van de gebruikte foto’s had gemaakt in oktober/november. De overige juist in het voorjaar/begin zomer.

Om heel eerlijk te zijn ben ik niet heel goed in het determineren van paddenstoelen. Ook mijn steun en toeverlaat, de ObsIdentify app, was niet altijd zeker van de naam die gevonden werd. In deze blogpost zul je dus geen namen vinden. Ik heb daar zelf geen moeite mee, want ook zonder ergens een naam of label aan te geven kan ik genieten van wat ik zie en beleef. Ik ben daarentegen altijd wel nieuwsgierig naar hoe iets ontstaat en leeft.

Afgelopen november heb ik, op uitnodiging van goede vrienden, meegelopen met een paddenstoelenwandeling in het Kralingse bos in Rotterdam. Een mooie kans om meer te weten te komen over paddenstoelen. De wandeling werd begeleid door vrijwilligers van het IVN en zij wisten veel te vertellen over paddenstoelen. Met de door hen meegebrachte spiegeltjes konden we ook onder de hoed kijken waar ook veel verschil te zien is. Erg interessant en ook niet onbelangrijk erg gezellig.

In het kort wat de gidsen vertelden:
Onder de grond of boomschors bevindt zich een heel netwerk van schimmels. De bovengrondse uitlopers van dit netwerk aan schimmels zijn de paddenstoelen die wij zien. Een paddenstoel is dus het vruchtlichaam van een schimmel. De ondergrondse schimmels zijn erg nuttig. Zij ruimen een groot deel van het organisch materiaal, zoals dode bladeren en dode wormen, op. Dit zetten ze vervolgens om in voedsel voor planten en andere organismen. Ook zijn er schimmels die samenwerken met bomen. De schimmel transporteert mineralen en water vanuit de bodem naar de boomwortels, in ruil voor koolstof en energie.
Op de website van het IVN kun je ook uitgebreide informatie terugvinden (opent in een nieuwe tab): https://www.ivn.nl/leren-over-de-natuur/alles-weten-over-paddenstoelen/

Het voordeel van paddenstoelen is dat ze lekker stil blijven staan. De meeste in ieder geval want de hele kleine paddenstoelen hebben zo’n dun steeltje dat een kleine windvlaag al zorgt voor beweging. Maar over het algemeen heb ik dus wat meer tijd voor scherpstellen en andere instellingen dan bij insectenfotografie.
Wat je scherp ziet op de foto hangt van meerdere zaken af maar is in feite altijd een combinatie van diafragma (lensopening), brandpuntafstand en sluitertijd. Bij stilstaande objecten is de sluitertijd niet echt een issue. Een grotere lensopening (klein diafragma getal) zorgt in principe voor een kleinere scherptediepte dan een kleinere lensopening. Dit effect zal groter zijn als je object dichterbij is en wanneer je een lens hebt met een grotere brandpuntafstand (meer richting telelens).

Bij een close up foto van een paddenstoel wil je in veel gevallen een mooie wazige achtergrond zodat de paddenstoel er echt uitspringt. Dit krijg je dus voor elkaar met de eerder genoemde combinatie van diafragma en brandpuntafstand. Omdat je zo dicht op het onderwerp zit geeft de gewenste combinatie echter een zo klein scherp deel (soms maar een millimeter) dat ook het grootste deel van de paddenstoel onscherp is. Een techniek om dit toch goed te krijgen is het maken van meerdere opnamen met iedere een ander scherp deel. Later kun je deze scherpe onderdelen op de computer monteren tot 1 scherpe opname (focus stacking). In mijn camera zit een functie; focus bracketing. Met deze instelling maakt de camera in korte tijd tot maximaal 8 opnamen en verlegt daar bij iedere opname het scherptepunt. Daarna monteert de camera dit tot 1 beeld. Voordeel is dat je direct het resultaat kunt controleren en eventueel kunt bijstellen. Het bijstellen is dan vaak een ander primair scherpstelpunt pakken of toch een iets kleinere lensopening (groter diafragma getal) zodat het totale scherpte bereik iets groter wordt, terwijl de achtergrond toch nog mooi wazig blijft. Focus bracketing is een hulpmiddel maar gelukkig blijft er meer dan genoeg ruimte voor (technische) uitdaging en creativiteit over.

Alle foto’s heb ik op diverse plekken in Nederland gemaakt o.a. in de Biesbosch, Mastbos, Veluwe en Sallandse heuvelrug. Er zijn natuurlijk veel meer soorten dan ik kan laten zien (of zelf gezien heb) maar het geeft wel goed de variatie aan die er bestaat. De kleinste (de witte op de boomstam) was slechts enkele millimeters groot. Terwijl de grootste (de bruine tussen de heide) ruim 30 centimeter was. Dus of je nu van klein en fragiel, kleurrijk, of groot houdt het is er allemaal en heeft zijn eigen schoonheid (net als bij mensen). Ga vooral op zoek naar al het moois en positiefs, niet alleen in de natuur maar ook bij de mensen om je heen. Dat maakt de wereld een stukje mooier.

Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe blogs?

Want to be notified of
new blogs?